ಢಾಕಾ, ಡಿ.30- ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತಾವಾದಿ ಪಕ್ಷದ (ಬಿಎನ್ಪಿ) ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥೆ,ದೇಶದ ಮೊದಲ ಮಹಿಳಾ ಪ್ರಧಾನಿ ಎಂಬ ಗೌರವಹೊಂದಿದ್ದ ಖಲೀದಾ ಜಿಯಾ(80) ನಿಧನರಾಗಿದ್ದಾರೆ.ತಮ ಬದ್ಧ ವೈರಿ ಶೇಖ್ ಹಸೀನಾ ಜೊತೆಗೆ ದಶಕಗಳ ಕಾಲ ದೇಶದ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಸಾಧಿಸಿದ್ದ ಜಿಯಾ ಮೂರು ಬಾರಿ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದರು.
ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಅನಾರೋಗ್ಯದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದ ಅವರು ಮುಂಜಾನೆ ಢಾಕಾದಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾಗಿದ್ದಾರೆ. 1975 ರಲ್ಲಿ ಅರೆ-ಮಿಲಿಟರಿ ಆಡಳಿತದ ನಂತರ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಅವರ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಅವರ ಬೆಂಬಲಿಗರು ಅವರನ್ನು ಮೆಚ್ಚುತ್ತಾರೆ. 1990 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು 2000 ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಜಿಯಾ ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಸಾಧಿಸಿದರು.
ನಾಲ್ಕು ದಶಕಗಳ ಕಾಲ ನಡೆದ ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಯಾಣವು ಅಗಾಧವಾದ ಏರಿಳಿತಗಳಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುವುದು ಮತ್ತು ದೇಶವನ್ನು ಆಳುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ಆರೋಪಗಳ ಮೇಲೆ ಶಿಕ್ಷೆಗೊಳಗಾದ ಮತ್ತು ನಂತರ ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ಕ್ಷಮೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುವವರೆಗೆ ಅವರು ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನ ಆಕಸಿಕ ಕುತೂಹಲಕಾರಿ ಸಂದರ್ಭಗಳಿದೆ.
ತಮ 35 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಪತಿ ಕಳೆದುಕೊಂಡು ವಿಧವೆಯಾದ ಅವರು ಆಕಸಿಕ ವಾಗಿ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರವೇಶಿಸಿ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು, ಆದರೆ ರಾಜಕೀಯ ಅವರು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತಿರಲ್ಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಮುಂದು ಪ್ರಧಾನಿ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ಯೋಜಿಸಿರಲಿಲ್ಲ.
ಮೇ 30, 1981 ರಂದು ವಿಫಲವಾದ ಸೇನಾ ದಂಗೆಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಪತಿ, ಮಿಲಿಟರಿ ಬಲಶಾಲಿ ರಾಜಕಾರಣಿಯಾಗಿ ಬದಲಾದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಜಿಯಾವುರ್ ರೆಹಮಾನ್ ಅವರ ಹತ್ಯೆಯ ನಂತರ ಜಿಯಾವನ್ನು ರಾಜಕೀಯ ಜಗತ್ತಿನೊಳಗೆ ಎಳೆಯುವವರೆಗೂ ಅವರು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪರಿಚಯವಿರಲಿಲ್ಲ.
ಇದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು, ಅವರನ್ನು ಕೇವಲ ಜನರಲ್ ಮತ್ತು ನಂತರ ಪ್ರಥಮ ಮಹಿಳೆಯ ಪತ್ನಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅವರು 1978 ರಲ್ಲಿ ಅವರ ಪತಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಪಕ್ಷವಾದ ಬಿಎನ್ಪಿಯ ಉನ್ನತ ನಾಯಕಿಯಾಗಿ ತಮ್ಮ ಛಾಪು ಮೂಡಿಸಿದರು.
ಜನವರಿ 3, 1982 ರಂದುಪ್ರಾಥಮಿಕ ಸದಸ್ಯತ್ವ ಪಡೆದು ಮುಂದಿನ ವರ್ಷದ ಮಾರ್ಚ್ ವೇಳೆಗೆ, ಅವರು ಪಕ್ಷದ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು ಮತ್ತು ಮೇ 1984 ರಲ್ಲಿ, ಬಿಎನ್ಪಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷೆಯಾಗಿ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡು ಕೊನೆಯುಸಿರನವರೆಗೂ ಈ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು.
ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ಅವಾಮಿ ಲೀಗ್ನ ಮುಖ್ಯಸ್ಥೆ ಶೇಖ್ ಹಸೀನಾ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. 1982 ರಲ್ಲಿ ಆಗಿನ ಸೇನಾ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಜನರಲ್ ಎಚ್.ಎಂ. ಎರ್ಷಾದ್ ನಡೆಸಿದ ಮಿಲಿಟರಿ ದಂಗೆಯ ನಂತರ, ಜಿಯಾ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಒಂದು ಆಂದೋಲನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.
1986 ರಲ್ಲಿ, ಜಿಯಾ ಅವರ ಬಿಎನ್ಪಿ ನೇತೃತ್ವದ ಮೈತ್ರಿಕೂಟ ಮತ್ತು ಹಸೀನಾ ಅವರ ಅವಾಮಿ ಲೀಗ್ ನೇತೃತ್ವದ 15-ಪಕ್ಷಗಳ ಒಕ್ಕೂಟದ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಾರಗಳ ನಡುವೆ ಎರ್ಷಾದ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನಾವಣೆಯನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದರು.
ಎರಡೂ ಮೈತ್ರಿಕೂಟಗಳು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣೆಯನ್ನು ಬಹಿಷ್ಕರಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದವು, ಆದರೆ ಅವಾಮಿ ಲೀಗ್, ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ ಮತ್ತು ಇತರ ಪಕ್ಷಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಿತು.
ಜಿಯಾ ಅವರ ಮೈತ್ರಿಕೂಟವು ಬಹಿಷ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅಂಟಿಕೊಂಡಿತು, ಮತ್ತು ಎರ್ಷಾದ್ ಮಾರ್ಚ್ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಮುನ್ನ ವಂಚನೆ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಹಸೀನಾ ಅವರನ್ನು ಗೃಹಬಂಧನದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿದರು.
ಡಿಸೆಂಬರ್ 1990 ರಲ್ಲಿ ಎರ್ಷಾದ್ ಆಡಳಿತದ ಪತನದ ನಂತರ, ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಶಹಾಬುದ್ದೀನ್ ಅಹ್ಮದ್ ನೇತೃತ್ವದ ಉಸ್ತುವಾರಿ ಸರ್ಕಾರವು ಫೆಬ್ರವರಿ 1991 ರಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿತು.
ಅವಾಮಿ ಲೀಗ್ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಗೆಲ್ಲುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದ ಅನೇಕರನ್ನು ಅಚ್ಚರಿಗೊಳಿಸುವಂತೆ ಬಿಎನ್ಪಿ ಬಹುಮತದೊಂದಿಗೆ ಪಕ್ಷವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮಿತು. ಹೊಸ ಸಂಸತ್ತು ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಿತು, ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಸಂಸದೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಬದಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಜಿಯಾ ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಮಹಿಳಾ ಪ್ರಧಾನಿಯಾದರು ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಬೆನಜೀರ್ ಭುಟ್ಟೋ ನಂತರ ಮುಸ್ಲಿಂ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದರು.
1996 ರಲ್ಲಿ ಬಿಎನ್ಪಿ ಮತ್ತೆ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು, ಆದರೆ ಅವಾಮಿ ಲೀಗ್ ಹೋರಾಟದ ಫಲವಾಗಿ ಜಿಯಾ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದ್ದರು.ಜೂನ್ 1996 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಹೊಸ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಎನ್ಪಿ ಸೋತರೂ, ಪಕ್ಷವು 116 ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಗೆದಿತ್ತು.
1999 ರಲ್ಲಿ, ಜಿಯಾ ನಾಲ್ಕು ಪಕ್ಷಗಳ ಒಕ್ಕೂಟವನ್ನು ರಚಿಸಿ ಆಗಿನ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ಅವಾಮಿ ಲೀಗ್ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿ ಆಂದೋಲನಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರು 2001 ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು.ನಂತರ 2006 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಅಧಿಕಾರದಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿದು, ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಉಸ್ತುವಾರಿ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಿದರು.
ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2007 ರಲ್ಲಿ, ಅವರ ಪಕ್ಷವು ಆಧಾರರಹಿತ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಆರೋಪಗಳ ಮೇಲೆ ಅವರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು.1991, 1996 ಮತ್ತು 2001 ರ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಐದು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸಂಸದೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಆಯ್ಕೆಯಾದರು, ಆದರೆ 2008 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ ಮೂರು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದರು ಎಂದು ಬಿಎನ್ಪಿ ನಾಯಕಿಯೊಬ್ಬರು ಹೇಳಿದರು.
ಜಿಯಾ ಆಗಸ್ಟ್ 15, 1946 ರಂದು ಅವಿಭಜಿತ ಭಾರತದ ದಿನಜ್ಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತೈಯಾಬಾ ಮತ್ತು ಇಸ್ಕಂದರ್ ಮಜುಂದಾರ್ ದಂಪತಿಗಳಿಗೆ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರ ತಂದೆ ಕುಟುಂಬವು ಚಹಾ ವ್ಯಾಪಾರ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ಜಲ್ಪೈಗುರಿಯಿಂದ ವಿಭಜನೆಯ ನಂತರ ಪೂರ್ವ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಬಂದರು.1960 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಸೇನಾ ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್ ಜಿಯಾವುರ್ ರೆಹಮಾನ್ ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು.
1983 ರಲ್ಲಿ ಜಿಯಾ ಬಿಎನ್ಪಿಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾದಾಗ, ಅದರ ಅನೇಕ ನಾಯಕರು ಮತ್ತು ಬೆಂಬಲಿಗರು ಹೊಸ ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ಬಗ್ಗೆ ಖಚಿತವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, 1982 ರ ದಂಗೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಪದಚ್ಯುತಗೊಳಿಸುವುದು ಬಿಎನ್ಪಿಯನ್ನು ರಾಜಕೀಯ ನಿರ್ಜನ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟಿತ್ತು.ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅವರು ಪಕ್ಷವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅವಾಮಿ ಲೀಗ್ ಜೊತೆಗೆ ಎರ್ಷಾದ್ ಆಡಳಿತದ ವಿರುದ್ಧ ಸುದೀರ್ಘ ಅಭಿಯಾನವನ್ನು ನಡೆಸುವಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು.