ನವದೆಹಲಿ,ಮೇ 5- ರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜಧಾನಿ ನವದೆಹಲಿಯ ಅತ್ಯಂತ ಅಪ್ರತಿಮ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಮಾರಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿರುವ 17ನೇ ಶತಮಾನದ ಮೊಘಲ್‌ ದೊರೆಯ ಕೆಂಪು ಕೋಟೆಯನ್ನು ಕೊನೆಯ ಮೊಘಲ್‌ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಬಹದ್ದೂರ್‌ ಷಾ ಜಾಫರ್‌ 11ರ ಮೊಮ್ಮಗನ ವಿಧವೆಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಬೇಕು ಎಂಬ ಮನವಿಯನ್ನು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ ವಜಾಗೊಳಿಸಿದೆ.
ಸುಲ್ತಾನಾ ಬೇಗಂ ಅವರ ಮನವಿಯ ಅರ್ಜಿಯ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಿದ ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್‌ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಸಂಜೀವ್‌ ಖನ್ನಾ, ಕೆಂಪು ಕೋಟೆ ಮಾತ್ರ ಏಕೆ? ಫತೇಪುರ್‌ ಸಿಕ್ರಿ (16 ನೇ ಶತಮಾನದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಅಕ್ಬರ್‌ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಮೊಘಲ್‌ ಸಾವ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿ), ತಾಜ್‌ ಮಹಲ್‌ (17 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಷಹಜಹಾನ್‌ ಅವರಿಂದ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿ ನಿಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ) ಏಕೆ?ನೀವು ಇದನ್ನು ನಿಮ ವಶಕ್ಕೆ ಬೇಕು ಎಂದು ಬಯಸುತ್ತೀರಿ… ಎಂದು ಅರ್ಜಿದಾರರನ್ನು ತರಟೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು.
ಕೆಲ ಕಾಲ ಗೊಂದಲಕ್ಕೊಳಗಾದ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ತಪ್ಪಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸಿದ ಮನವಿಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದರು. ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದ ಬಳಿಯ ಹೌರಾದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ ಸುಲ್ತಾನಾ ಬೇಗಂ ಅವರು ಕೆಂಪು ಕೋಟೆಯನ್ನು ತನ್ನ ಮೂಲ ಮಾಲೀಕರಾದ ಅಂದರೆ ಮೊಘಲ್‌ ಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳ ವಂಶಸ್ಥರು ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಕೆಂಪು ಕೋಟೆಯನ್ನು ತಮ ಸುಪರ್ದಿಗೆ ನೀಡುವಂತೆ ಮನವಿ ಮಾಡಿದ್ದರು.
1857 ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮದ ನಂತರ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಆಡಳಿತವು ಮೊಘಲರಿಂದ ಕೆಂಪು ಕೋಟೆಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ನಂತರ ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಆಡಳಿತಗಾರರ ವಿರುದ್ಧದ ಮೊದಲ ದಂಗೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದ ಬಹದ್ದೂರ್‌ ಷಾ ಜಾಫರ್‌ 11 ಅವರನ್ನು ಗಡೀಪಾರು ಮಾಡಲಾಗಿ ಅವರ ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿತ್ತು. ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ, ತನ್ನ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಡಲು ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವು ನೀಡಬೇಕೆಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದ್ದರು.
ಅಂದಹಾಗೆ ಅವರು ಈ ರೀತಿ ಮನವಿ ಮಾಡುತ್ತಿರುವುದು ಇದೇ ಮೊದಲಲ್ಲ. ಈ ಹಿಂದೆ 2021 ರಲ್ಲಿ ಅವರು ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ ನಲ್ಲೂ ಮನವಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ನಂತರ ಸುಲ್ತಾನಾ ಬೇಗಂ ಅವರು 1960 ರಲ್ಲಿ ತಮ (ಈಗ ನಿಧನರಾದ) ಪತಿ ಬೇಡರ್‌ ಬ್ತ್‌ ಅವರ ವಂಶಸ್ಥರು ಮತ್ತು ಬಹದ್ದೂರ್‌ ಷಾ ಜಾಫರ್‌ 11 ರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಎಂದು ದೃಢಪಡಿಸಿದ್ದರು.
ಸರ್ಕಾರವು ತರುವಾಯ ಅವರಿಗೆ ಪಿಂಚಣಿ ನೀಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು, ಅದು 1980 ರಲ್ಲಿ ಪತಿಯ ಮರಣದ ನಂತರ ಅವರಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಪಿಂಚಣಿ ತನ್ನ ಅಗತ್ಯಗಳಿಗೆ ಸಾಕಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ವಾದಿಸಿದ್ದರು.
ಸರ್ಕಾರವು ಕೆಂಪು ಕೋಟೆಯನ್ನು ಕಾನೂನುಬಾಹಿರವಾಗಿ ಸ್ವಾಧೀನಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಅದರ ಆಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮೌಲ್ಯಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಪರಿಹಾರವನ್ನು ನೀಡಲು ಇಷ್ಟವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅವರು ಆರೋಪಿಸಿದ್ದರು. ಸಂವಿಧಾನದ 300ನೇ ಪರಿಚ್ಛೇದದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳ ನೇರ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ಅರ್ಜಿದಾರರ ಆರೋಪವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಈ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿದೆ.
ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಅವರು ಆ ತೀರ್ಪಿನ ವಿರುದ್ಧ ಮೇಲನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಮತ್ತೆ ತಿರಸ್ಕರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಸುಲ್ತಾನಾ ಬೇಗಂ ಅವರ ಮನವಿಯನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕಿ, ಮೂಲ ತೀರ್ಪಿನ ನಂತರ ಮೇಲನವಿಯನ್ನು ತುಂಬಾ ತಡವಾಗಿ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅದನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಅನಕ್ಷರತೆ ಮತ್ತು ಅನಾರೋಗ್ಯವು ವಿಳಂಬಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.